Duitsland - Sauerland

Dag 1 - Diemelsee

Korte variant - 47 km en 1.150 hoogtemeters
Standaard etappe - 69 km en 1.730 hoogtemeters 

Na aankomst op vrijdag vertrekken we rond 11.00 uur vanuit Willingen in noordelijke richting voor de eerste dagetappe. De Diemelsee staat op het programma. In het grensgebied van de deelstaten Hessen en Noordrijn-Westfalen ligt het Nationaalpark Diemelsee met dichte bossen, groen weidelandschap, bergen en heidegebied. Het kleinste meer van de vijf stuwmeren is een echt natuur- en recreatiegebied. Je wordt er beloond met een prachtig, ongerept landschap. Het mountainbiken is hier op en top genieten. En of je nu wilt of niet, eigenlijk is het ook een beetje relaxen. Hier vind je nog puur natuur met als toetje de Diemelsee. 

Vanaf de start beginnen we eerst met wat licht klimwerk en passeren we het meertje Stryckteich, aan de rand van Willingen. Afwisselend over onverharde trails en schrotterpaden bereiken we al snel de Biatlon Sportarena, net buiten Willingen. Onderweg naar de oorsprong van het beekje de Diemel worden we gelijk getrakteerd op een paar mooie bostrails. Nooit niet al te moeilijk, maar wel echt genieten geblazen zo aan het begin van deze eerste dag.

Dommelturm

Aan de overkant van de bron van de Diemel ligt de Kahle Pon met een top van bijna 775 meter. Deze beklimmen we tot een hoogte van 740 meter om daarna over een mooi, afvallend pad het dorpje Usseln binnen te rijden. Na het omronden van de Schneeberg (726 mtr) komen we op een schrotterpad terecht met een schitterend panorama. Kilometerslang kunnen we genieten van het wijdse uitzicht over het Diemeltal, de Hermansberg (705 mtr) en de Kuckelsberg (637 mtr) om zo het eerste hoogtepunt van vandaag aan te doen, de Dommelturm.

Vanaf deze toren (738 mtr) hebben we een grandioos weids uitzicht naar het oosten en kijken we uit over het authentieke Sauerlandse dorpje Ottlar. Zodra we de Dommelturm verlaten volgen we een trail naar beneden en rijden we richting de Diemelsee. Deze trail, tussen de toppen van de Koppen (715 mtr) en Schlössen (683 mtr), vraagt alle concentratie en beide handen aan het stuur is zeker geen overbodige luxe.

Diemelsee

Tijdens de afdaling zien we de Diemelsee steeds weer als een glinsterende blauwe oase door de bomen heen schijnen. Aan de zuidkant van het meer steken we op het smalste punt van het meer het water over om gelijk daarna de benen nog even flink op spanning te zetten. Deze mega steile beklimming heeft echter wel een beloning van jewelste: het uitzicht over de onder ons liggende Diemelsee. 

Het is even een klimmetje, maar dan heb je ook een prachtig wijds uitzicht over de Diemelsee, genieten met een grote letter G! Bij het Wasserkraftwerk kunnen we van een welverdiende lunch en het uitzicht over de Diemelsee genieten, zodat de benen weer op sterkte kunnen komen om het resterende deel terug naar Willingen te kunnen 'overleven'.

Orenberg

Op de terugreis passeren we de Schlöschen (683 mtr) en kruisen we nogmaals de Koppen en de Dommel (738 mtr). Vanaf de Diemelsee gaat het gelijk weer omhoog en klimmen we tot aan de Dommelhof een 300 hoogtemeters. Het laatste deel is een mooie, toeristische afsluiter door de bossen richting Willingen. De laatste kilometers gaat het op en af tot we de top van de Orenberg (702 mtr) bereiken. Ook hier weer een mooi uitzicht over Willingen met als kers op de taart een supertrail downhill naar Willingen. Een mooiere afsluiter van deze eerste dag kun je je niet wensen!

.

Dag 2 - Winterbergtour

Korte variant - 53 km en 1.250 hoogtemeters
Lange etappe - 78 km en 1.850 hoogtemeters 

In de vroege ochtend van de tweede dag rijden we over de flanken van de Ettelsberg richting het zuiden van Hoch Sauerland. We passeren vrij vlot de Mühlenkopfschanzen, waar elk jaar de Worldcup schansspringen georganiseerd wordt. Zonder al te veel klimwerk volgen we een paar kilometer lang de loop van de Itter tot het punt waar de Hemmeke met de Itter samensmelt.

Niederfelder Hochheide

Vanaf hier is het over met de pret en stijgt het graspad gestaag door de Hemmekevallei richting de Niederfelder Hochheide. Bij de Hoppeckequelle opent zich op 800 meter hoogte in alle schoonheid het hoogste heideplateau van het Sauerland. Al is het een beschermd gebied, mountainbiken is hier toegestaan en daar kun je alleen maar blij van worden. Het is een prachtige omgeving met dito paden en trails. Aan de rand van de heidevlakte duiken we het donkere bos in om over een goed te berijden wortelpad het volgende hoogtepunt te bereiken, de Biggenstein-Downhill.

Willinger Trail-Quartett

Dat Sauerland het goed voor heeft met de mountainbikers blijkt wel uit het uitgestrekte netwerk aan mountainbikeroutes die hier in de afgelopen jaren zijn gerealiseerd. Van licht tot extreem, voor iedereen is er wel een passende route te vinden. Eén van de zwaarste en nieuwste routes heeft de naam Willinger Trail-Quartett en laat deze nu net op dit punt ons pad kruisen.

We duiken het bos in om de Biggenstein-Downhill te volgen. Een gave singletrail die met erg mooie passages door het dichte bos tot aan de rand van het dorpje Niedersfeld loopt. De verleiding is groot om in Niedersfeld een koffiebreak in te lassen, maar we laten het dorpje wat de koffie betreft even links liggen. Onze koffiepauze ligt op een half uurtje rijden boven op de Kahler Asten, net buiten Winterberg. 

Winterberg

We laten Niedersfeld achter ons en klimmen van 500 meter hoogte naar 700 meter om vervolgens, over enigszins verstopte paden, af te dalen naar 600 meter hoogte. Gelijk na het oversteken van de spoorlijn klimmen we een dikke 200 meter over een mix van schrotterpaden en singletrails naar de Bremberg. Voor degene die in de winter al eens in Winterberg zijn geweest, is deze berg zeker geen onbekende. 

Vier verschillende skiliften brengen de wintersporters naar het hoogste punt op 806 meter. In de zomer is dit gebied het terrein waar mountainbikers hun downhill hart op kunnen halen. Samen met de downhill tracks van de naastgelegen Poppenberg kun je over 11 verschillende tracks naar hartenlust downhillen. Van easy flowtrails tot  een officiële Worldcup downhilltrack.

Kahler asten

Het bikepark en Winterberg laten we op dit moment letterlijk links liggen. We dalen af over de Rothaarsteig en klimmen dan gelijk in een treintje over bochtige trails en behoorlijk steile schrotterpaden naar de Kahler Asten. De weg naar de Kahler Asten is dan wel een zware kluif, maar ook een groot genot om te fietsen.

Afwisselend rijden we over schrotterpaden, trails en smalle bospaden en door een mix van donkere dennenbossen en beukenwouden met een betoverend lichtschouwspel. Eenmaal boven op de top aangekomen valt de mond gelijk open. Misvormde dennen die als gebruikte ragebollen eenzaam op een groot tapijt van jenever-, bosbes en veenbesstruiken staan. Kilometers aan spannende trails en smalle holle wegen die ons uitnodigen. Maar eerst tijd voor een koffiebreak boven op de top van Kahler Asten.

Keuze tussen Cross Country en downhill

Na de koffie zijn er twee opties. Degene met een lange adem en een Cross Country hart vervolgen de lange variant die verder naar het zuiden afzakt. Voor de mountainbikers die iets rustiger aan willen doen en de downhill liefhebbers blijft een gids in Winterberg om tot aan de lunch het bikepark onveilig te maken. Met een liftkaart bespaar je dan 25 km en 600 hoogtemeters en kun je naar hartenlust twee uur onbeperkt downhillen. 

Ziegenhelle

De mountainbikers die voor de extra lus gaan en de Cross Country willen ervaren, duiken gelijk één van de vele trails in, die als serpentines steil door het bos naar beneden kringelen. Onderweg proberen wortelpassages, kleine dropps en laaghangende takken ons het leven zuur te maken, maar met een beetje techniek kom je met een big smile het bos weer uit. Zodra we de Bundesstrasse 236 oversteken gaat het 8 kilometer continu op en af tot aan het hoogste punt op de Ziegenhelle (815). We klimmen en dalen dit deel eigenlijk alleen maar over trails. Nooit al te moeilijk, maar wel met een ontzettend hoog fungehalte.

Onderweg passeren we talloze toppen zoals de Wetzstein, Bärenberg, Zwistberg, Böses Holz en Osterkopf. Vanaf de Ziegenhelle gaat het in een bloedgang naar beneden naar het dorpje Züschen. De daredevils kunnen op dit deel zeker de 70 km/u aantikken. 

Terug naar Winterberg

Het mooie authentieke Züschen ligt net ten zuiden van Winterberg. Een dorp met de typische vakwerkhuizen, waar de balkons volgehangen zijn met kleurrijke geraniums. Je kunt het kitsch of typisch Duits noemen, maar het geeft wel een op en top vakantiegevoel. 9 kilometer scheidt ons nog van onze welverdiende lunch in Winterberg, maar daar moeten eerst nog wel de nodige koolhydraten tegenaan gegooid worden.

Tussen Züschen en Winterberg ligt nog de Lagerstein die overwonnen moet worden. 230 hoogtemeters aan één stuk klimmen is niet echt het probleem, het zit hem meer in het percentage waarmee de smalle, onverharde paden vanuit het dorpje kronkelend omhoog lopen. Vanaf het hoogste punt is het een gelopen zaak en rijden we al vrij snel in een rap tempo Winterberg binnen met een stevige lunch als beloning voor deze extra Cross Country lus. We komen hier als groep weer samen om gezamenlijk aan tafel te schuiven.

Land van 1.000 bergen

Na de lunch zijn sommige rijders stiekem toch wel blij dat deze dag ook een einde heeft en dat we zo langzamerhand weer richting Willingen rijden. We hebben sinds het ontbijt alweer meer dan 1.000 hoogtemeters in de benen en dat is te voelen ook. Het continu stijgen en dalen is typisch voor het ‘land van de 1.000 bergen’. Tien keer 100 meter stijgen kost veel meer kracht dan wanneer je deze hoogtemeters aan één stuk in de Alpen zou wegtrappen. 

Bizarres Schönheit

Aan de rand van Winterberg bevindt zich het Helletal. Diep in deze schlucht ligt het riviertje de Helle dat in de afgelopen duizenden jaren een diepe kloof in deze vallei heeft uitgesleten. We verlaten Winterberg en volgen een deel van de Rothaarsteig die deels door het Helletal loopt. Onderweg worden we getrakteerd op mooie trails, bruggetjes, trappen, watervallen en waterstroompjes. In alles doet deze verscholen vallei denken aan een Alpine omgeving van bijvoorbeeld Oostenrijk. De Duitsers noemen deze vallei geheel terecht een "Bizarres Schönheit".

Vlak na de Bodensee verlaten we deze vallei en na wat klimwerk blijven we een tijdlang op 1 hoogtelijn rijden tot we de Ruhrquelle bereiken. Hier op een dikke 600 meter vinden we als een nietig stroompje de oorsprong van de Ruhr. Een stroompje die na 217 kilometer als volwaardig bevaarbare rivier bij Duisberg met de Rijn samenvloeit. Deze rivier is ook de naamdrager van het grootse industriële gebied van Europa, het Ruhrgebied.

Grönebacher Dorpfpfad

Vanaf de Ruhrquelle zijn de keuzes weer legio en kunnen we alle kanten op. Wij kiezen voor het volgen van het Grönebacher Dorfpfad. Een pad door het verrassende landschap rond het dorpje Grönebach. Dit pad rond het dorp is zelfs aan het einde van deze dag een groot genot om te fietsen. Afwisselend fietsen we over schrotterpaden, trails en smalle bospaden door een schitterende mix van donkere dennenbossen en open landschappen.

Toetje

Vlak buiten Grönebach beginnen we aan de laatste kilometers naar Willingen. Het afsluitende deel van deze etappe geeft een echt Cross Countrygevoel. In rap tempo wisselen bos, heidevelden, moerassen en mooie open velden elkaar af. Onderweg komen we nog 2 flinke jongens tegen die elk door de 800 meter grens heen prikken met beklimmingen die de laatste restjes energie uit de benen zuigen. Precies op de grens van de deelstaten Hessen en Nordrhein Westfalen vinden we een toetje voordat we Willingen weer binnenrijden: een laatste downhill trail die het plaatje helemaal compleet maakt. Vanaf hier niet al te veel inspanning meer, maar wel maximaal genieten van een prachtige laatste trail. Na iets minder dan 80 kilometer rollen we Willlingen weer binnen en zit deze tweede dag er ook weer op. 

Dag 3 - Trailtour

Korte variant - 52 km en 1.508 hoogtemeters
Lange variant - 65 km en 1.887 hoogtemeters 

Tijdens deze laatste dag kunnen de trail liefhebbers hun hart ophalen. Vandaag worden we getrakteerd op een walhalla aan paadjes, trails en singletracks. Onderweg rijden we vaker wel dan niet over trails in alle soorten en maten. Doel van vandaag is Trailground Brilon in het noorden van Hoch Sauerland. Met een singletrack van meer dan 10 kilometer zal bij menigeen het water in de mond lopen.

Vroeg in deze ochtend rijden we nogmaals naar het noorden van het Hoch Sauerland. De eerste kilometers zijn er voor gemaakt om de beenspieren alvast op te warmen. We verlaten Willingen over een asfaltweg die halverwege de klim in een gravelpad over gaat. Na een dikke 200 hoogtemeters klimmen bereiken we de Hohen Eimberg. Het niet al te grote hoogteverschil maakt de start op de vroege ochtend echt aangenaam. Exact boven op de top van 806 meter start de Hohen Eimberg Kammtrail en die is de moeite van het klimmen meer dan waard. 

Hohen Eimberg Kammtrail

Deze Kammtrail loopt 8 kilometer lang met snelle afdalingen en pittige klimmetjes precies over de grens van de deelstaten Hessen en Nordrhein-Westfalen. Onderweg rijden we door mooie open landschappen, heidevelden en donkere sparrenbossen. Een Kammtrail als deze tref je zelden. Na de Hohen Eimberg worden de toppen van de Dreiskopf (781 mtr), Rothkopf (681 mtr) en de Twereberg (669 mtr) ook echt aangedaan. Na een technische afdaling volgen we een tijdje de 600 meter hoogtelijn rond de Hemberg en dalen we verder af over een trail naar het dorpje Hoppecke. 

Trailground Brillon

We verlaten gelijk het dorpje weer en volgen een mooie bostrail langs de boorden van de Hoppecke. Vanaf hier begint het serieuze klimwerk naar Trailground Brilon, iets ten zuiden van het stadje Brilon. De benaming Trailground doet zijn naam echt eer aan met 3 trailroutes van in totaal ruim 20 km.

Op 18 januari 2007 heeft de zware storm Kyrill over heel Europa huisgehouden en ook Sauerland in een chaos achtergelaten. Windstoten tot ver boven de 200 kilometer per uur geselden hier destijds de bergflanken en scalpeerde complete bossen. Als luciferprikjes lagen de bomen in een mikado patroon over de berghellingen van Brilon verspreid. Op deze voormalige ´slachtvelden´, waar 12 jaar geleden nog ondoordringbaar bos stond, zijn inmiddels flowtrails gemaakt waar we nu dankbaar gebruik van kunnen maken. 

De bouwers hebben op de flanken van de Bilstein een waar trail paradijs gemaakt. Singletrail geluk voor elke mountainbiker noemen ze het zelf. Drie trails slingeren vernuftig op en neer door dit fraaie en onverwachte gebied. Je kunt aan alles merken dat de bouwers het plezier boven de technische hoogstandjes hebben gezet. De ervaren mountainbikers zoeken hier de uitdaging in de snelheid en het rijden van zuivere lijnen. 

Uitzichtspunt Bilstein

Op de top van de Bilstein doen we een verborgen uitzichtpunt aan. De klim ernaar toe is wel één om u tegen te zeggen, maar het uitzicht en de daaropvolgende downhill over de trails maken alles weer goed. Veel flow, snelle bochten en een vrij uitzicht over de trails en het achterliggend Rothaar gebergte. Via de Panorametrail, de Achterbahn en de Bilsteiner downhill laten we de Trailground achter ons. Een listig wortelpad langs de spoorlijn in het Gimmental brengt ons naar een welverdiende lunch in de Hibammmenhütte. 

Richtplatz

Het is heerlijk vertoeven in deze idyllische hut, maar we moeten weer richting het zuiden voor de laatste 30 km van dit weekend. Net achter de hut pakken we een deel van de Rothaarsteig op en al klimmend bereiken we de restanten van kerkhof Borberg uit de twaalfde eeuw. Vanaf het kleine kerkje gaat het over een bostrail vlot naar beneden en loopt de route op en af over schrotterpaden, tot aan de Bruchhauser Steine.

Volgend doel is de Richtplatz, een lugubere plek waar in vroegere tijden op hoogte recht gesproken werd. De rechters van deze Richtplatz kenden maar twee smaken: vrijspraak of de dood. Voor ons is dit punt ook een soort van Richtplatz. Hier ligt namelijk het punt dat de korte en lange variant van elkaar splitsen en er een keuze gemaakt moet worden. De korte variant gaat vanaf dit punt gelijk naar beneden en ben je binnen 4 kilometer bij het hotel. Of je maakt de dag nog compleet met een mooie downhill van het Bikepark Willingen. Verschil? 7 kilometer en 200 hoogtemeters extra klimmen. 

Langenberg, hoogste berg van Sauerland

We trappen snel verder omhoog en hebben het volgende doel alweer in het vizier: de Langenberg (842 mtr), de hoogste berg van het Sauerland. Ook deze top beklimmen we weer tot aan de laatste meter. Na een snelle afdaling fietsen we langs de randen van de Niederfelder Hochheide. Gisteren zijn we dit natuurgebied ook gepasseerd, maar dan vanaf de andere kant. Op de zuidelijke rand van de Hochheide kunnen we op de Clemensberg nog een laatste keer genieten van het vrije uitzicht over het Rothaar gebergte. Rest nog een laatste klim naar de Ettelsberg.

Bikepark Willingen

In de zomer kan het hier een drukte van belang zijn. Vanuit Willingen komt één van de modernste kabelbanen van Duitsland omhoog en brengt continu een stroom van toeristen en mountainbikers naar boven. Deze mountainbikers komen maar voor één ding: de 4 downhill parcoursen van het Bikepark Willingen. De kabelbaan maakt het mogelijk dat je een hele dag kunt downhillen zonder ook maar een meter te hoeven klimmen.

'Super toll' zeggen de Duitsers. Enigszins verstopt achter de stoeltjeslift Kohlerhagen liggen drie downhill routes naast elkaar. Alle drie routes zijn om van te smullen. Welke de allermooiste is? De Flowtrail die voor iedereen haalbaar is? Of toch de iets moeilijkere Flow Country Trail met meer table jumps en snelheid? Of nee, de Freeride als pittige downhill met Northshore elementen? Moeilijk, moeilijk! Wat de keuze ook gaat worden, alle drie routes zijn inderdaad 'super toll' en hebben een geweldige flow door de hoge kombochten. 

Zo'n 255 hoogtemeters lager komen alle drie routes bij het dalstation weer bijeen en is het nog een klein stukje fietsen naar hotel Hochheide en zit het weekend er helaas alweer op.